02122716935 - 02122716955 info@drdaneshmand.com
خانه » اعتیاد و بهبودی » اعتیاد چیست و معتاد چه کسی است؟
مدت زمان مطالعه ۶ دقیقه

اعتیاد چیست و معتاد چه کسی است؟

اعتیاد، بزرگ ترین معضل سلامت

یکی از مهم ترین موضوعات مرتبط با سلامت جسم و روان انسان را بحث اعتیاد می دانیم. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم که از نظر بسیاری از افراد سطح جامعه، اعتیاد و مصرف مواد مخدر بزرگ ترین مسئله و دغدغه ای است که در جامعه وجود دارد.

دلیل تاثیر بالای اعتیاد بر روی افراد مختلف سطح جامعه، می توانیم این علت را در نظر بگیریم که با این که ما اعتیاد را به عنوان یک بیماری مغزی می شناسیم، اما این بیماری تنها منحصر و محدود به خود فرد نیست و همه افراد پیرامون فرد شامل خانواده و اطرافیان وی را درگیر می سازد.

برای مثال اگر فردی مبتلا به آسم باشد، خودش آزار زیادی را تجربه می کند، اطرافیانش نگران می شوند و … اما نکته مهم اینجاست که در این میان، روابط اجتماعی میان این فرد مبتلا به آسم و خانواده و دوستانش به هیچ وجه تحت تاثیر بیماری وی قرار نمی گیرد. یعنی درست برعکس اعتیاد.

در رابطه با اعتیاد، جدای از آسیب هایی که متوجه خود فرد می شود، جنبه های اجتماعی و خانوادگی زندگی فرد معتاد نیز مختل می شوند. در این مقاله از وبسایت رسمی دکتر رضا دانشمند، رییس بیمارستان روانپزشکی رازی، همه چیز درباره اعتیاد را توضیح خواهیم داد تا چشم انداز واقع گرایانه ای از این بیماری خانمان سوز را به شما بنمایانیم. پس با ما همراه باشید و ویدیوهای صحبت های دکتر دانشمند، روانپزشک در تهران را از دست ندهید.

اعتیاد یعنی چه؟

به چه میزانی از مصرف مواد، اعتیاد گفته می شود؟ چه رفتارهایی را باید در گروه رفتارهای اعتیادی دسته بندی کرد؟

شاید این موارد، پرسش هایی باشند که شما تا کنون با آن ها مواجه شده اید. در ادامه پاسخ آن ها را خواهید خواند.

به طور کلی می توان انواع اعتیاد را در دو دسته کلی جای داد:

  • اعتیادهای رفتاری
  • اعتیاد به مواد مخدر

مفهوم اعتیادهای رفتاری با مفهوم اعتیاد به مواد دارای قرابت بسیاری است اما در این مطلب، تمرکز ما بر روی بررسی اعتیاد به مواد خواهد بود.

معتاد چه کسی است؟

زمانی ما می توانیم مصرف مواد را به عنوان یک روند اعتیادی در نظر بگیریم که این اقدام بر روی زندگی فرد سایه انداخته باشد. یعنی مصرف مواد، نسبت به دیگر جنبه های زندگی دارای اولویت بالاتری شده باشد.

 زمانی که فرد با وجود مشکلاتی که در زندگی اش دارد (مشکلات ارتباطی، شغلی، سلامتی، روانی، قانونی و …) باز هم مصرف مواد را ادامه می دهد، می توان او را معتاد به مواد تلقی کرد.

زمانی می توان عنوان وابسته یا معتاد به یک مواد را برای یک فرد در نظر گرفت که او قادر به کنترل موقعیت خود نباشد. یعنی برای ترک کردن و قطع مصرف مواد تلاش می کند اما نمی تواند موفقیتی در این زمینه حاصل نماید.

نمایان شدن نشانه های داروشناسی مرتبط با مصرف مواد نیز یکی دیگر از دلایلی است که می توان یک فرد را بر اساس آن، معتاد در نظر گرفت.

خلاصه این بخش

مفهوم اعتیاد را می توان در اجزای مختلفی طبقه بندی کرد:

  • نداشتن کنترل
  • ار دست رفتن ارتباطات
  • نشانه های داروشناسی

این موارد می توانند معنا و مفهوم اعتیاد به ماده مخدر را توضیح داده و فردی را که دارای این علائم است، در زمره افراد معتاد قرار دهد.

سبب شناسی اعتیاد

چه کسی دچار اعتیاد می شود؟ در این بخش همه چیز درباره دلایل اعتیاد به مواد مخدر را بخوانید و یا ویدیوی صحبت های دکتر رضا دانشمند را در ادامه ببینید.

اعتیاد یک بیماری تک علته یا تک بعدی نیست. دلایل اعتیاد را می توان مجموعه ای در نظر گرفت که فرد را به سمت مصرف مواد سوق می دهند. برخی از مهم ترین دلایل اعتیاد عبارتند از:

  • زمینه های شخصیتی فرد
  • محیط اجتماعی
  • ویژگی های ژنتیکی
  • محیط مدرسه
  • محیط خانواده

همه عواملی که در بالا ذکر شدند، می توانند بر روی فرد تاثیر گذاشته و او را به سمت مصرف مواد مخدر و اعتیاد به آن بکشانند.

دلیل اصلی ما برای بیان موضوع تک علتی نبودن اعتیاد این است که در بسیاری از موارد، وقتی فرزند یک خانواده به بیماری اعتیاد مبتلا می شود، پدر و مادر سعی می کنند تقصیر را به گردن یکدیگر انداخته و هر کدام، دیگری را مقصر می داند.

در حالی که در این گونه موارد، ما باید بدانیم که اعتیاد یک مسئله تک بعدی نیست و عوامل مختلفی را می توان در این موضوع دخیل دانست.

اگر فردی از خانواده یا دوستان شما در حال حاضر به مواد مخدر وابسته است، مهم تر از پیدا کردن دلیل اعتیاد وی و پیدا کردن مقصر، این است که برای بهبود وضعیت وی و درمان اعتیاد او تلاش کنیم.

چرا نوجوان ها نسبت به اعتیاد آسیب پذیرتر هستند؟

آیا واقعا نوجوانان گرایش بیشتری نسبت به اعتیاد به مواد مخدر دارند؟

مطالعات نشان می دهند که شایع ترین سن مصرف مواد، سن نوجوانی است. یعنی اکثر مصرف کننده های مواد، اولین تجارب مصرف خود را در سنین نوجوانی داشته اند.

همچنین این تحقیقات نشان داده اند که بسیاری از نوجوانانی که مصرف مواد مخدر را تجربه می کنند، در سنین بالاتر نیز نسبت به مصرف دائمی آن گرایش پیدا خواهند کرد.

بنا بر این باید توجه خاصی به دوره نوجوانی داشت و در این دوره از زندگی مراقب رفتارهای پر خطر بود.

وضعیت مغز در اعتیاد

در اعتیاد، دو سیستم شناختی مغز را می توان دارای نقش خیلی مهم و پر رنگی دانست:

  • سیستم های پاداش
  • سیستم های مهاری و کنترل

این که فرد دنبال کسب لذت بیشتری است و می خواهد به ذهن و مغز خودش پاداش بدهد تا احساس خوشایندی داشته باشد، بر عهده ی سیستم پاداش است.

همچنین اگر فرد به سوی موقعیتی ناشناخته قدم بردارد و مغز احساس خطر کند، به او هشدار خواهد داد و سعی خواهد کرد که فعالیت وی را مهار کند. این مسئله نیز بر عهده سیستم مهار و کنترل مغز است.

نکته جالب درباره اعتیاد نوجوانان این است که تکامل این دو سیستم شناختی در مغز به صورت همسان پیش نمی رود. در این دوره، سیستم های پاداش رشد خیلی سریعی دارند و سیستم های مهاری حرکت و رشد آهسته تری دارند.

به همین دلیل است که نوجوانان مستعد انجام رفتارهای پر خطر هستند و کم تر به عواقب رفتارهای خود فکر می کنند. همین نکته است که افراد این گروه سنی را در معرض خطر رفتارهای پر خطر قرار می دهد.

پس باید حواسمان به نوجوان هایمان باشد. البته این توجه داشتن نباید از حد خارج شود. شما نباید جیب ها، کمد و کیف فرزندتان را بگردید. نباید بیش از حد مضطرب باشید که مبادا فرزندتان به بیماری اعتیاد مبتلا شده باشد.

مراقبت از نوجوانان دارای ظرافت های بسیاری است. امیدواریم که همه والدین از این ظرافت ها آگاهی داشته باشند و از آن ها استفاده کنند.

بیشتر بخوانید: بهترین مرکز درمان اعتیاد در تهران کجاست؟

دکتر رضا دانشمند

دکتر رضا دانشمند

دکتر رضا دانشمند، روان پزشک، متخصص اعصاب و روان
روان درمانگر اعتیاد، درمانگر بازتوانی شناختی و نوروتراپیست
رییس بیمارستان روانپزشکی رازی
دبیر کمیته اعتیاد انجمن علمی روان‌پزشکان ایران
عضو مرکز تحقیقات سوء مصرف و وابستگی به مواد دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی

برچسب ها:
مقالات مرتبط
اعتیاد زنان و پیامدهای خطرناک آن در خانواده

اعتیاد زنان و پیامدهای خطرناک آن در خانواده

اعتیاد می تواند همه اشخاص در هر سن و از هر جنس را تهدید کند. اعتیاد زنان مشکلی است که شیوع و نگرانی ها در مورد آن در سال های گذشته بیشتر شده است. در حالی که اعتیاد به الکل و سایر مواد مخدر یک بیماری...

درباره اوردوز بیشتر بدانید!

درباره اوردوز بیشتر بدانید!

اوردوز به معنای مصرف بیش از حد دارو یا مصرف بیش از حد یک ماده است، چه با نسخه، چه بدون نسخه، قانونی یا غیرقانونی. مصرف بیش از حد دارو ممکن است تصادفی یا عمدی باشد. اگر بیش از مقدار توصیه شده دارو...

نقش روانپزشکان در ترک اعتیاد

نقش روانپزشکان در ترک اعتیاد

یکی از مشکلاتی که گریبانگیر تعداد زیادی از مردم جامعه شده است، بیماری اعتیاد می باشد. اعتیاد انواع مختلفی دارد که مهم ترین مشخصه در تمام آن ها تغییرات به وجود آمده در رفتار فرد مبتلا خواهد بود. به...

درمان اعتیاد به روش EMDR

درمان اعتیاد به روش EMDR

متخصصین بهداشت روان که از روش حساسیت زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد یا به اختصار EMDR استفاده می کنند، توانایی این روش را برای پاکسازی و درمان خاطرات تروماتیک می ستایند. این مسأله که خاطرات...

پرسش و پاسخ تکمیلی

سوالات شما در اسرع وقت پاسخ داده شده و از طریق ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد

0 دیدگاه
یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *