02122716935 - 02122716955 info@drdaneshmand.com
خانه » مجله روانپزشکی » اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) یا روان گسیختگی
مدت زمان مطالعه ۱۱ دقیقه

اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) یا روان گسیختگی

اسکیزوفرنی یک بیماری روانی است که بر عملکرد مغز تأثیر می گذارد. این عارضه منجر به مشکلات مزمن با افکار و رفتارهای نامنظم و علائم مانند توهم، توهم و عدم بیان احساسات می شود. اسکیزوفرنی تقریباً 0.3 تا 0.7 درصد از مردم را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری بر همه افراد از هر نژاد و قومیتی تأثیر می گذارد و در مردان کمی بیشتر از زنان شایع است. علل دقیق آن ناشناخته است، اما دارای عوامل خطر ژنتیکی و محیطی است. این امر معمولاً به مراقبت و درمان مادام العمر نیاز دارد تا به افراد در مدیریت علائم و زندگی کامل و فعال کمک کند. درمان معمولاً شامل مصرف داروها، روان درمانی و حمایت اجتماعی است. راهبردهای مقابله مانند پیوستن به گروه حمایت از همسالان و شرکت در آموزش مهارت های اجتماعی نیز می تواند مفید باشد.

علائم و نشانه های اسکیزوفرنی

علائم اسکیزوفرنی می تواند برای افرادی که آنها را مشاهده می کنند عجیب به نظر برسد. با این حال، هنگامی که افراد علائم را تجربه می کنند، ممکن است بینش کمی داشته باشند یا هیچ تصوری از رفتارها و رفتارهایشان عجیب نداشته باشند. فقدان بینش می تواند اسکیزوفرنی را برای عزیزان بسیار مأیوس کننده و ترسناک کند.

علائم بالینی

راهنمای تشخیصی و آماری، یک منبع بالینی است که پزشکان از آن برای تشخیص بیماری های روانی استفاده می کنند. مانند سایر شرایط، معیارهای بالینی خاصی وجود دارد که باید رعایت شود تا فرد مبتلا به اسکیزوفرنی تشخیص داده شود.

روان پریشی

اسکیزوفرنی به عنوان یک اختلال روان پریشی طبقه بندی می شود. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی علائم روان پریشی را دارند، حالتی غیرطبیعی که در آن عملکردهای بالاتر ذهن مختل می شوند. در روان پریشی، به نظر می رسد ترکیبی از ادراکات فرد، فرایندهای فکری، باورها و احساسات او با واقعیت ارتباط ندارد. این علائم ممکن است بیایند و بروند.

علائم مثبت اسکیزوفرنی

علائم اسکیزوفرنی مثبت یا منفی نامیده می شود. این بدان معنا نیست که برخی خوب و برخی بد هستند. علائم مثبت آنهایی است که در فرد مبتلا به اسکیزوفرنی وجود دارد که فردی بدون اسکیزوفرنی یا بیماری روانی دیگری آن را تجربه نمی کند. نمونه از این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • هذیان
  • توهم
  • گفتار بی نظم
  • رفتار نامنظم

هذیان

هذیان ها باورهای غلط ثابت هستند که در چارچوب فرهنگ افراد معنا ندارند. اگرچه هر کس گاه به گاه باورها را تحریف می کند، افراد مبتلا به توهمات روان پریشی نمی توانند متقاعد شوند که باورهای آنها واقعی نیست.

توهم

توهم تجارب حسی کاذبی است که هیچ پایه ای در دنیای خارج ندارد. توهمات روان پریشی هنگامی رخ می دهد که فرد کاملاً بیدار است و تحت تأثیر الکل یا مواد مخدر قرار ندارد. توهمات شنوایی (شنیدن صداها) و توهمات بصری (دیدن چیزها) شایع ترین هستند، اما یک فرد می تواند با یک لمس (به عنوان مثال، حشرات روی پوست خزیده)، مزه یا بوی توهم ایجاد کند.

گفتار بی نظم

همچنین به عنوان ارتباط شل شناخته می شود. در گفتار روان پریش، کلمات بر اساس قواعد عادی زبان به هم متصل نیستند، اما ممکن است بر اساس اصوات، قافیه، ضرب المثل ها، یا ارتباطات رایگان با هم ترکیب شوند. اگرچه همه اشتباهات گفتاری را مرتکب می شوند، به ویژه هنگامی که خسته یا استرس دارند، اما گفتار بی نظم روانی ظاهراً غیرطبیعی است و درک آن دشوار یا غیر ممکن است.

رفتار نامنظم

رفتارهای نامنظم روانی هدفمند نیستند و در زمینه معنا ندارند. به عنوان مثال، برداشتن لباس برای حمام کردن منطقی است. بیرون آوردن لباس در اتوبوس عمومی نمونه ای از رفتارهای نامنظم است. خندیدن در زمان های نامناسب یا بدون دلیل یک رفتار نامنظم است. اتخاذ حالت های عجیب یا یخ زدن می تواند نمونه هایی از رفتارهای کاتاتونیک باشد.

علائم منفی

علاوه بر این علائم که در فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ظاهر می شود، علائم دیگری نیز وجود دارد که از آنها به عنوان علائم منفی یاد می شود. این بدان معناست که فرد در حال فقدان یا کاهش برخی از ویژگی ها است که اغلب در افراد سالم وجود دارد. نمونه هایی از علائم منفی می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • تاثیر مسطح کسی که مبتلا به اسکیزوفرنی است می تواند عدم شادی را در مواردی که برای آنها لذت ایجاد می کرد نشان دهد. این تغییر توسط دیگران در اطراف خود بسیار قابل توجه است و صرفاً تغییر در علایق نیست.
  • یک علامت منفی اسکیزوفرنی می تواند شامل صحبت کردن شخص کمتر از گذشته باشد. این علامت خاص را می توان در صورتی مشاهده کرد که کسی کمتر از قبل روان صحبت می کند.
  • از دست دادن اراده برای انجام کارها یکی از علائم منفی اسکیزوفرنی است. به یاد داشته باشید که یک علامت منفی به یک ویژگی اشاره دارد که به نظر می رسد در حال کاهش یا ناپدید شدن از فرد است. از دست دادن انگیزه و ابتکار ، همچنین به عنوان ترک اعتیاد شناخته می شود ، یک علامت منفی رایج است.

علائم شناختی اسکیزوفرنی

علائم شناختی اسکیزوفرنی به طرز فکر فرد مربوط می شود. اگرچه علائم شناختی برای تشخیص اسکیزوفرنی استفاده نمی شود، اما برخی از آنها با این بیماری نسبتاً شایع هستند، مانند:

اشکال در تمرکز

ناتوانی در حفظ توجه متمرکز باعث می شود افراد مبتلا به اسکیزوفرنی فضایی به نظر برسند یا “خارج از آن” به نظر برسند.

مشکلات حافظه

اسکیزوفرنی اغلب بر حافظه فعال تأثیر می گذارد، این حافظه ای است که از آن برای نگهداری چیزها در ذهن خود برای پردازش فعال استفاده می کنید، مانند ارقام شماره تلفنی که می خواهید شماره گیری کنید.

مشکل در برنامه ریزی و ساختاربندی فعالیت ها

ناشی از کاهش عملکرد اجرایی است. عملکرد اجرایی مجموعه ای از فرایندهای ذهنی است که به ما اجازه می دهد مراحل مورد نیاز برای تکمیل یک کار را شناسایی کرده و سپس آنها را به ترتیب مناسب اجرا کنیم. عملکرد اجرایی همچنین به ما اجازه می دهد تا پاسخ خود را به حواس پرتی ها سرکوب کنیم تا کاری انجام شود.

عدم بینش

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دارای نقطه کور شناختی خاصی هستند که آنها را از درک بیماری خود باز می دارد. این بدان معناست که عزیزان و مراقبان باید تا آنجا که ممکن است هوشیار باشند تا به بیمار در حفظ روال درمانی به منظور کنترل علائم کمک کنند.

ارزیابی روانپزشکی

به دلیل انواع علائم ممکن است تشخیص اسکیزوفرنی دشوار باشد. در تلاش برای دستیابی به دقت بیشتر در روند تشخیص، معیارهای بالینی اسکیزوفرنی در DSM-5 با گذشت زمان پیچیده تر شده است. دلایلی وجود دارد که باعث می شود تشخیص دقیق اسکیزوفرنی مهم باشد:

  • این یک بیماری شایع تر از چیزی است که مردم فکر می کنند.
  • افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند می توانند علائم را تا آخر عمر تجربه کنند.
  • علائم می تواند بر توانایی های اجتماعی و عملکرد شغلی فرد تأثیر بسزایی بگذارد.
  • اغلب داروها باید تا آخر عمر مصرف شوند.

ویژگی های بالینی جهت تشخیص اسکیزوفرنی

ویژگی های بالینی که باید برای تشخیص بیماری اسکیزوفرنی وجود دارد شامل موارد زیر است:

وجود حداقل دو نوع از علائم زیر (با حداقل یکی از علائم در سه مورد اصلی

  • هذیان
  • توهم
  • گفتار بی نظم
  • رفتار نامنظم
  • علائم باید حداقل به مدت شش ماه تجربه شوند، در حالی که ویژگی های روان پریشی (سه مورد بالا در بالا ذکر شده است) حداقل به مدت یک ماه وجود دارد.
  • فرد در اثر علائم خود مشکلات قابل توجهی را در مورد کار و عملکرد اجتماعی تجربه می کند.
  • یک روانپزشک خوب می تواند مشخص کند که علائمی که فرد تجربه کرده است ناشی از بیماری یا روانپزشکی یا مصرف مواد دیگر نیست.

علائم دیگر

علاوه بر معیارهای تشخیصی رسمی، علائم دیگری نیز وجود دارد که اغلب در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مشاهده می شود. این علائم شامل موارد زیر است:

  • حواس پرتی
  • عصبانیت
  • اضطراب
  • افسردگی
  • عدم بصیرت
  • اختلالات خواب
  • مصرف مواد (به ویژه مصرف دخانیات)

چه زمانی باید با پزشک مشورت کرد؟

به دلیل پیچیدگی و تنوع علائم مرتبط با اسکیزوفرنی ممکن است برای افراد دشوار باشد که بدانند آیا آنچه که عزیزانشان تجربه می کنند به اندازه کافی نگران مراجعه به پزشک است.

سابقه خانوادگی و ژنتیک

شواهدی مبنی بر استعداد ژنتیکی برای اسکیزوفرنی بسیار زیاد است. فراوانی اسکیزوفرنی در جمعیت عمومی کمی کمتر از 1 درصد است. با این حال، ارتباط با فردی که مبتلا به اسکیزوفرنی است، خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را تا حد زیادی افزایش می دهد.

ارتباطات خانوادگی

درست مانند سایر شرایط پزشکی و بهداشت روانی، استعداد ژنتیکی در بروز علائم اسکیزوفرنی در افراد نقش دارد. اعداد و ارقام برای حمایت از این موضوع قوی هستند. به عنوان مثال، برخی از مطالعات نشان داده اند:

  • اگر برادر یا خواهر یا یکی از والدین شما به این بیماری مبتلا هستند، احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی در شما حدود 10 درصد است.
  • اگر یکی از والدین به این بیماری مبتلا باشد، احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی را تا 13 درصد افزایش می دهد.
  • اگر دوقلوهای همسان شما به این بیماری مبتلا هستند، تقریبا 50 درصد احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی را دارید.
  • اگر هر دو والدین شما مبتلا به اسکیزوفرنی هستند، 40 درصد احتمال ابتلا به این بیماری را دارید.

ما می دانیم که این خطرات خانوادگی بیشتر به دلیل ژنتیک است نه محیط خانوادگی، زیرا این میزان یکسان است چه فردی در خانواده متولد شده باشد یا نه. فرزندان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بیشتر به فرزندخواندگی واگذار می شوند زیرا والدین آنها آنقدر بیمار هستند که نمی توانند از آنها مراقبت کنند.

با این حال، ژن ها به تنهایی باعث اسکیزوفرنی نمی شوند. اگر چنین می کردند، دوقلوهای همسان، که تقریباً دارای کد ژنتیکی یکسانی هستند، به احتمال زیاد 100 درصد به اشتراک بیماری می پردازند، نه 50 درصد.

محیط

مانند بسیاری از شرایط بهداشتی، برخی عوامل محیطی ممکن است در ایجاد اسکیزوفرنی نقش داشته باشند.

عفونت های ویروسی

قرار گرفتن در معرض ویروس ها یکی از عوامل مثر در ایجاد اسکیزوفرنی است. انواع مختلفی از ویروس ها وجود دارد که ممکن است این امر را ممکن سازد. به عنوان مثال، ویروس ها می توانند:

  • به مناطق خاصی از مغز حمله کنید و مناطق دیگر را دست نخورده رها کنید.
  • فرایندهای خاصی را در داخل سلول مغزی بدون کشتن سلول تغییر دهید.
  • فرد را آلوده کرده و سپس سالها قبل از ایجاد بیماری در حالت خواب قرار بگیرید.
  • ایجاد ناهنجاری های جسمی جزئی، عوارض هنگام تولد و تغییر الگوی اثر انگشت که گاهی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دیده می شود.

بر انتقال دهنده های عصبی تأثیر می گذارد

همچنین لازم به ذکر است که برخی از داروهای ضد روان پریشی نیز عوامل ضد ویروسی هستند، که همچنین می تواند این ایده را تایید کند که عفونت های ویروسی می توانند در ایجاد علائم اسکیزوفرنی، به ویژه علائم روان پریشی نقش داشته باشند.

ویروس های تبخال

افرادی که اخیراً مبتلا به اسکیزوفرنی شده اند اغلب آنتی بادی هایی نسبت به دو ویروس تبخال در خون خود دارند ،  HSVویروس هرپس سیمپلکس و CMV  سیتومگالوویروس. مطالعات نشان می دهد که وقتی ویروس های خاصی فردی را با مجموعه خاصی از ژن ها آلوده می کنند ، احتمال ابتلای آن فرد به اسکیزوفرنی بیشتر می شود.

سایر تأثیرات عفونی

افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند نیز احتمال بیشتری دارد که آنتی بادی هایی نسبت به توکسوپلاسموز گوندی، انگلی که توسط گربه ها منتقل می شود و همچنین می تواند انسان را آلوده کند، نشان دهند. این بیماری در کشورها و ایالت هایی که بسیاری از آنها گربه به عنوان حیوان خانگی دارند شایع تر است.

نظریه های بیماری های عفونی اسکیزوفرنی بسیار هیجان انگیز و امیدوار کننده است. هنوز زود است بدانیم که آیا تحقیق در این نظریه ها عامل اصلی اسکیزوفرنی را آشکار می کند یا خیر، اما مطالعه بیشتر به اطلاع رسانی تشخیص و درمان این بیماری در آینده کمک شایانی خواهد کرد.

قرار گرفتن در معرض سموم

پیشنهاد می شود قرار گرفتن در معرض سموم مضر حتی در دوران رشد جنین در ایجاد اسکیزوفرنی نقش داشته باشد. سمومی که برای نشان دادن تأثیر احتمالی مورد بررسی قرار گرفته اند شامل الکل و سرب هستند.

رابطه سرب با اسکیزوفرنی

نشان داده شده است که قرار گرفتن در معرض سرب در دوران رشد جنین به طور قابل توجهی بر احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی و روان پریشی تأثیر می گذارد. سرب را می توان در موارد زیر یافت:

  • گازوئیل
  • رنگ
  • شیر آب
  • اسباب بازی های کودکان

اگرچه تدابیری وجود دارد که در سال های اخیر برای حذف سرب از چیزهایی که هر روز با آنها تماس می گیریم انجام شده است، مهم است که بدانیم سرب هنوز می تواند در محیط ما باشد.

عوامل اجتماعی

از آنجا که تعیین علل اسکیزوفرنی بسیار دشوار است، تحقیقات زیادی به بررسی مسائل اجتماعی اختصاص داده شده است که می تواند به طور بالقوه در بروز این اختلال در برخی افراد نقش داشته باشد.

زندگی در منطقه پرجمعیت

پیشنهاد شده است که زندگی در مناطق پرجمعیت می تواند یک عامل خطر در ایجاد اسکیزوفرنی باشد. تحقیقات نشان داده است که افرادی که در کلانشهرها بزرگ شده اند بیشتر از افرادی که در کشور یا مناطق روستایی زندگی می کردند ، مبتلا به اسکیزوفرنی بودند.

قرار گرفتن در معرض گرسنگی قبل از تولد

کودکان مبتلا به قحطی در سه ماه اول بارداری خود بیشتر در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی هستند.

محیط خانواده

بزرگ شدن در خانواده ای که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند، استرس و احتمال سوء استفاده و ضربه را تا حد زیادی افزایش می دهد و احتمال دارد کودکان این خانه ها خود به این بیماری مبتلا شوند. با این حال، سهم ژنتیکی و نه استرس روانی، بیشتر میزان اسکیزوفرنی را در کودکان این خانواده ها توضیح می دهد.

منابع:

https://www.verywellmind.com/schizophrenia-4157221

دکتر رضا دانشمند

دکتر رضا دانشمند

دکتر رضا دانشمند، روان پزشک، متخصص اعصاب و روان
روان درمانگر اعتیاد، درمانگر بازتوانی شناختی و نوروتراپیست
رییس بیمارستان روانپزشکی رازی
دبیر کمیته اعتیاد انجمن علمی روان‌پزشکان ایران
عضو مرکز تحقیقات سوء مصرف و وابستگی به مواد دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی

برچسب ها:
مقالات مرتبط

حملات پانیک چیست؟

حمله پانیک یک احساس ناگهانی و شدید ترس و اضطراب است. ممکن است کاملاً ناگهانی اتفاق بیفتد و احساس طاقت‌فرسا یا ترسناک داشته باشید. ممکن است تعدادی از این علائم را همزمان احساس کنید یا واکنش متفاوتی...

چه تفاوتی میان توهم و هذیان وجود دارد؟

چه تفاوتی میان توهم و هذیان وجود دارد؟

هذیان و توهم هر دو از علائم اختلالات سلامت روان هستند که درک فرد از واقعیت را تغییر می دهند. اگرچه این دو واژه مشابه هستند، اما یکسان نیستند. درک تفاوت بین هذیان و توهم می تواند در تشخیص و درمان و...

مفهوم ترس و انواع آن

مفهوم ترس و انواع آن

ترس «احساس ناخوشایند و اغلب ناشی از پیش بینی یا آگاهی از خطر است. ترس کاملاً طبیعی است و به افراد کمک می کند موقعیت ها و تهدیدهای خطرناک را بشناسند و به آنها پاسخ دهند. با این حال، ترس سالم یا ترسی...

بهترین روش درمان افسردگی با نوروتراپی

بهترین روش درمان افسردگی با نوروتراپی

برخی افسردگی را نوعی ناتوانی "نامرئی" می دانند. زیرا هیچکس متوجه شدت آسیب نمی شود چون تمام این آسیب در درون شما اتفاق می افتد. افسردگی یک بیماری بسیار رایج است. به طوریکه طبق آمار (سال2020) بیشتر از...

پرسش و پاسخ تکمیلی

سوالات شما در اسرع وقت پاسخ داده شده و از طریق ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد

0 دیدگاه
یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *