نوروتراپی چیست؟

در مورد نوروتراپی چه می دانید؟ با خواندن این مقاله 10 مورد از مهم ترین اطلاعات درباره این موضوع را به دست خواهید آورد. در ادامه می توانید فیلم صحبت های دکتر رضا دانشمند را در مورد نوروفیدبک ببینید:

نوروتراپی چیست؟

نوروتراپی مجموعه ای از درمان های فردی، تحریک عصبی و نوروفیدبک است که با هدف افزایش فعالیت مغز به آن اعمال می شوند. این اقدام به کمک ضبط امواجی که فعالیت های مغز تولید می کنند انجام می شود. امواج مغزی با استفاده از حسگر هایی که بر روی سر قرار می گیرند قابل ضبط است.

قبل از شروع نوروتراپی، الکتروانسفالوگرام یا نوار مغزی انجام می شود تا فعالیت الکتریکی مغز سنجیده شود. این تست با استفاده از امواج الکتریکی انجام می شود. با تفسیر داده های به دست آمده می توان اطلاعات خوبی راجع به عملکرد مغز به دست آورد.

تحریک مغزی باعث افزایش جریان خون به مغز می شود و انعطاف پذیری عصبی بعد از درمان را افزایش خواهد داد. در نوروتراپی روش درمان هر فرد مخصوص به خود اوست. یعنی پزشک ابتدا به جستجوی قسمتی از مغز بیمار که دچار اختلال شده است می پردازد و سپس پروتکل درمانی منحصر به خود فرد را برای او طراحی می کند.

بنابراین نوروتراپی جزو Personalized Medicine یا “پزشکی شخصی سازی شده” یا “پزشکی فرد محور” قرار می گیرد. در نوروتراپی از روش های درمانی بدون عارضه استفاده می شود. لذا این نوع درمان برای گروه های خاص، از جمله بانوان باردار، کودکان و افراد مسن که تجویز دارو در آن ها با عوارض بیشتری همراه است، مناسب تر است.

در نوروفیدبک از شرطی سازی عامل (جوایز مثبت و منفی) برای آموزش مغز در زمان واقعی استفاده می شود. در طی این فرایند، فیدبک بصری و تمام فعالیت های مغزی نشان داده خواهند شد. این آموزش، فعالیت دلخواه مغز را ایجاد خواهد کرد.

نوروتراپی به درمان چه بیماری هایی کمک می کند؟

برای درمان گستره ی وسیعی از بیماری ها، مخصوصا بیماری هایی که درمان موثر دارویی برای آن ها وجود ندارد و یا فرد به درمان دارویی مقاوم است، می توان از نوروتراپی کمک گرفت. در عکس نوشته ی زیر می توانید عناوین برخی این اختلالات را ببینید:

بیش فعالی یا ADHD

اختلال نقص توجه یا بیش فعالی که به آن به اختصار ADHD و به طور کامل Attention Deficit Hyperactivity Disorder می گوییم، اختلالی است که فرد مبتلا به آن آرام و قرار ندارد و نمی تواند انرژی بیش از اندازه ی خود را کنترل کند. همچنین یکی دیگر از مهم ترین علائم این بیماری مرتبط با سلامت روان، انجام کار های ناگهانی و بدون فکر از سوی فرد است. با شرکت در جلسات نوروتراپی می توان پیشرفت بسیاری در روند درمان و کنترل علائم بیش فعالی حاصل کرد. در واقع به گفته ی بسیاری از پژوهشگران علوم اعصاب، نوروتراپی بهترین راه درمان ADHD است.

آلزایمر

اختلال فراموشی یا Alzheimer یکی دیگر از بیماری هایی است که به کمک نوروفیدبک می توان به درمان آن و بازگشت حافظه ی فرد کمک کرد. البته خوب است بدانید که نوروتراپی نه تنها در درمان آلزایمر بلکه در پیشگیری از بروز علائم آن نیز موثر خواهد بود. بیماری فراموشی را می توان اصلی ترین نوع زوال عقل یا دمانس دانست. در ویدیوی زیر می توانید از صحبت های دکتر دانشمند در مورد این اختلال بهره مند شوید.

اختلالات اضطراب

اختلالات اضطرابی انواع مختلفی دارند که هر کدام در یک موقعیت خاص باعث بروز علائمی همچون تپش قلب، عرق کردن کف دست و پا، افزایش فشار خون، گرفتگی ماهیچه ها و … می شوند. امروزه روش پاسخ عصبی را یکی از تاثیر گذار ترین راه های رهایی از اضطراب های مزمن می دانند. از شایع ترین انواع این اختلالات می توان به اختلال اضطراب منتشر اشاره نمود.

اوتیسم

در خود ماندگی یا Autism اختلالی است که بر روی مهارت های اجتماعی شخص تاثیر گذاشته و باعث ناتوانی وی در برقراری ارتباط و دیگر مشکلات اجتماعی می گردد. این بیماری با اعمال تاثیر منفی بر روی رشد مغز باعث بروز عوارض می شود. اوتیسم خود را تا قبل از سه سالگی نشان می دهد. به طور کلی راهی صد در صدی برای درمان اوتیسم وجود ندارد. بلکه می توان به کمک روش هایی همچون توانبخشی و یا نوروتراپی به بهبود فرد اوتیستیک یا در خود مانده کمک نمود.

جنون

روان پریشی یا سایکوز که از مدت ها پیش با نام جنون شناخته می شده است، نوعی از اختلالات روانی است که فرد در صورت ابتلا به آن دیگر نمی تواند واقعیت را از خیال تشخیص دهد. در این حالت معنای زندگی برای او از دست می رود و دیگر نمی تواند به روال عادی و طبیعی زندگی خود برگردد. از همه چیز مهم تر آن که درک این افراد از واقعیت با درک دیگران بسیار متفاوت خواهد بود. از مهم ترین علائم جنون باید به هذیان و توهم اشاره کرد. عوامل مختلفی می توانند باعث بروز نشانه های ابتلا به سایکوز گردند؛ هم ژنتیکی و هم محیطی. توضیحات تکمیلی دکتر رضا دانشمند در مورد این بیماری روانی را در فیلم زیر ببینید:

آسیب های مغزی

آسیب های مغزی انواع مختلفی دارند، از میان آن ها می توان به وارد آمدن ضربه به سر و یا بروز سکته مغزی اشاره کرد که به طور ناگهانی اتفاق می افتند و می توانند در همه جوانب آسیب زیادی به مغز برسانند. برای کمرنگ کردن عوارض ناشی از این حوادث می توانیم از نوروتراپی به همراه توانبخشی کمک بگیریم.

میگرن

میگرن نامی آشنا برای همه ی افراد است. کمتر کسی وجود دارد که خودش یا یکی از اطرافیانش به چنین سردرد هایی مبتلا نشده باشند. در واقع تا مدت ها درمان مشخصی برای میگرن وجود نداشت و افراد با مصرف داروهای مسکن می توانستند فقط میزان درد را کاهش دهند. همان طور که می دانید، این دارو های تسکین دهنده عوارض جانبی زیادی دارند و استفاده ی زیاد از آن ها ممکن است آثار مخربی بر روی بدن بر جای بگذارد. نوروتراپیست قادر است با اجرای روش های مختلفی که در دسته ی نوروتراپی قرار می گیرند، مانند نوروفیدبک و بیوفیدبک به کاهش علائم و بهبود میگرن بپردازد.

اختلال وسواس فکری و عملی

وسواس یا OCD را می توان به نوعی یکی از انواع اختلالات اضطرابی به حساب آورد. فرد وسواسی دغدغه ی شدیدی در ذهن خود احساس می کند؛ او به شدت کمال طلب است و هر گونه بی نظمی نسبت به آن چه که در نظر دارد برایش غیر قابل قبول است. در موارد حاد بیماری، شخص برای کاهش اضطراب خود دست به انجام اعمال وسواس گونه می زند. این اعمال در نهایت آنقدر تکرار می شوند که فرد دیگر نمی تواند دست از انجام آن ها بردارد. برای درمان او سی دی با بهره گیری از ابزار و روش های مربوط به نوروتراپی می توان چرخه ی انجام کار های وسواسی را شکست و به کاهش اضطراب ها و دغدغه های فکری فرد کمک شایانی نمود.

اختلالات خواب

همیشه نام مشکلات خواب در میان شایع ترین اختلالات مربوط به ذهن و روان قرار داد. به گفته ی محققان، حدود یک سوم مردم حداقل یک بار در طول زندگی خود دچار مشکلات مربوط به خواب می شوند. انواع مختلفی از اختلالات مربوط به خواب وجود دارند که برخی به کیفیت خواب و برخی دیگر به مدت زمان خواب بستگی دارند. تا کنون تنها دو روش برای درمان مشکلاتی مثل بدخوابی یا بی خوابی وجود داشته اند: مدیتیشن و دارو درمانی اما با توجه به نتایج تحقیقات و تجارب کسب شده در این زمینه، این دو روش نمی توانند به طور دقیق و مطمئن اختلالات خواب را درمان کنند. همچنین بهره گیری از دارو ها ممکن است در طولانی مدت عوارض زیان باری بر روی بدن گذاشته و مشکلاتی جدی تر از مشکلات خواب را برای فرد ایجاد کند! امروزه راه جدیدی پیش روی افراد برای رفع این مشکلات گشوده شده است؛ انجام تکنیک های نوروتراپی می تواند با حذف دارو های خواب آور از چرخه ی درمان و تنها با کمک به کنترل پاسخ های عصبی مغز در این مسیر موثر واقع شود.

افسردگی

افسردگی یا Depression اختلالی است که بسیاری از محققان حوزه اعصاب و روان آن را مهم ترین اختلال روانی می دانند. در صورتی که فردی افسرده شده باشد، فعالیت های مغزش دچار تغییر شده و ممکن است با کاهش رو به رو گردند. با کمک نوروتراپی می توان بخش هایی از مغز که در پی بروز علائم افسردگی غیر فعال شده اند را وادار به از سر گیری فعالیت نمود. می توانیم با قطعیت بگوییم که نوروفیدبک (در صورتی که جلسات آن نیمه تمام رها نشوند) موثر ترین روش درمان افسردگی است.

چه کسانی باید توسط نوروفیدبک درمان شوند؟

مناسب ترین و بهترین کاندید های انجام نوروتراپی عبارتند از افرادی که: به دنبال درمانی جایگزین مصرف دارو هستند. به درمان های موجود واکنش نشان نداده اند. از این روش به همراه روان درمانی بهره می برند. خواهان بهبود سلامت مغز و کاهش استرس هستند. بسیاری از مردم به دلیل ترس از وابستگی به داروهای روانپزشکی داوطلب انجام نوروتراپی هستند. اگر چه به گفته ی دکتر رضا دانشمند، این خود تصوری اشتباه است ولی با این حال مزایای این روش بسیار بیشتر و عوارض آن نیز بسیار کمتر از مصرف این داروها خواهد بود.

آیا همه افراد می توانند نوروتراپی را انجام دهند؟

تقریبا تمامی افراد به نوروتراپی واکنش نشان می دهند. با این حال، ممکن است در برخی موارد و در بعضی افراد پاسخی به اعمال این روش داده نشود. سخت است که بخواهیم بگوییم چه افرادی به درمان واکنش نشان می دهند و چه افرادی نه. با این حال، با بررسی نتایج می توانیم به این نتیجه برسیم که آیا درمان با نوروتراپی موثر بوده است یا خیر.

جدیدترین راه درمان وسواس چگونه انجام می شود؟

در ابتدا و در طول مشاوره، علائم بیمار مورد بررسی قرار خواهند گرفت. سپس باید نقشه ای از مغز با استفاده از الکتروانسفالوگراف (EEG) تهیه شود. این تست حدود بیست دقیقه به طول می انجامد و فعالیت های مغز بیمار را ثبت خواهد کرد. مدت زمان اولین جلسه مشاوره در حدود 45 تا 60 دقیقه می باشد. سپس، با استفاده از داده های به دست آمده از نقشه مغز و علائم موجود، طرح کلی درمان برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد. چند جلسه اول شامل تحریک عصبی می باشد. سپس، نوروفیدبک نیز به درمان اضافه خواهد شد. ابزار تهیه نقشه مغزی با حسگر هایی که بر روی جمجمه و گوش بیمار قرار می گیرند، ارتباط برقرار می کند. این حسگر ها خطرناک نیستند و استفاده از آن ها درد و احساس ناخوشایندی به همراه ندارد. در روند نوروتراپی نمایشگری پیش روی فرد قرار می گیرد و او می تواند از طریق آن، امواج الکتریکی تولید شده توسط مغز خود را مشاهده کنید. سپس نوروتراپیست به او یاد خواهد داد که چگونه به صورت ارادی و خودآگاهانه این امواج و در نتیجه فعالیت های مغز را تغییر دهد.

نوروتراپی چند جلسه طول می کشد؟

تعداد جلسات درمان با توجه به شرایط فرد و شدت علائم در نظر گرفته می شود. معمولا بیمار بین ده تا چهل جلسه درمان، بهبود را در خود احساس خواهد کرد، اما با این حال، ممکن است نیاز به جلسات درمانی بیشتری باشد. آن چه که اهمیت دارد این است که تعداد جلسات درمان بیشتر برای ماندگاری بیشتر نتایج نیاز می باشد.

ماندگاری اثر این درمان چه مدت است؟

در طول نوروتراپی فرد یاد خواهد گرفت که چگونه الگوی امواج مغزی خود را تغییر دهد و آن را کنترل کند. این یادگیری زمان می برد. به همین دلیل باید در تمام جلساتی که نوروتراپیست برایتان تعیین می کند شرکت کنید. اگر روند درمان نیمه تمام رها کنید و اجازه ی کامل شدن به آن ندهید، اثر نوروتراپی ماندگار نخواهد بود.

آیا در طول نوروتراپی به مغز شوک وارد می شود؟

در واقع، با بهره گیری از روش های نوروتراپی شامل نوروفیدبک هیچ تغییری در مغز ایجاد نخواهد شد. نوروفیدبک، روش غیر تهاجمی است و هیچ گونه الکتریسیته ای از طریق سنسورها وارد مغز نمی شود.  

عوارض نوروتراپی کدامند؟

نوروتراپی عارضه خاصی را به همراه ندارد، تنها ممکن است برخی بیماران بعد از درمان، احساس سردرد موقتی داشته باشند. همچنین از آن جایی که در طول درمان، مغز از انرژی بالایی استفاده می کند، کاملا طبیعی است که بیمار بعد از درمان، احساس خستگی داشته باشد.

نوروتراپیست خوب چه کسی است؟

نوروتراپی از آن جا که رابطه ی مستقیمی با مغز برقرار می کند، باید با دقت بسیار و توسط شخصی انجام گیرد که سابقه و دانش استفاده از ابزار های رصد مغزی در بهبود فعالیت های آن دارد. دکتر رضا دانشمند، روانپزشک، متخصص اعصاب و روان و نوروتراپیست با داشتن سابقه ای درخشان در حیطه فعالیت خود می توانند بهترین انتخاب شما برای انجام نوروتراپی باشند.

مطالب عنوان شده در این نوشته از منابع معتبر زیر هستند: https://newbridgewellness.com/services/neurotherapy https://bio-medical.com/resources/what-is-neurofeedback-or-neurotherapy/